Artvin İl Sağlık Müdürlüğü kaliteli sağlık hizmeti alanında çalışmalarına hız vererek Artvin Devlet Hastanesi bünyesinde infertilitede (kısırlık) aşılama tedavisi için androloji laboratuarını kurdu.
Günümüzde evli çiftlerde çocuk sahibi olamama problemine sıklıkla rastlanmaktadır. Evlenen her 7- 8 çiftte infertilite (kısırlık) problemi görülmektedir. Artvin de çiftler çocuk sahibi olabilmek için uzak illere gitmek zorunda kalıyordu. Bu da çocuk sahibi olmak isteyen çiftler ve aileleri için maddi manevi bir çok güçlükle karşılaşmalarına neden oluyordu. Kısırlık yalnızca kadın yada yalnızca erkekten kaynaklanan problemlere bağlı olabileceği gibi %10-15 lik hasta grubunda tüm araştırmalara rağmen bir nedeni yoktur. Ancak kısırlık ( infertilite) nedenlerinin %90 ‘nı tedavi edilebilir ve bir çok tedavi seçeneği bulunmaktadır. Kısırlık tedavisinin en önemli ilk basamak tedavisi ise aşılama ( IUI ) tedavisi yöntemidir.
Artvin Devlet Hastanesinde çalışan Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Yasin Serkan KURUOĞLU, Üroloji uzmanı Op. Dr. Ümit YILDIRIM, Artvin İl Sağlık Müdürlüğünde görevli Histiyolog Embiyolog Talip TOKSÖZ ‘den oluşan bir ekip tarafından kısırlık nedenleri araştırılmakta ve aşılama tedavisi yapmaktadır. Artık çocuk sahibi olamayan evli çiftler Artvin Devlet Hastanesinde özel hastane konforunda modern teşhis ve tedavi olanaklarıyla dertlerine derman bulmakta ve yüz güldürücü sonuçlar alınmaktadır.
Çocuk sahibi olmada güçlük çeken ve 1 yıl korunmasız ilişkiye rağmen gebe kalamayan çiftlerde kısırlık problemi söz konusu olabilir. Bu problemin araştırılmasında ilk aşama, erkekte sperm analizi, kadında hormon tetkikleri ve rahim filmidir. Bu tetkiklerin hepsinin normal çıktığı ve altta yatan bir problemin bulunamadığı genç hastalarda aşılama ilk uygulama olmalıdır.
Aşılama (IUI)Nedir?
Çocuk sahibi olmada güçlük çeken ve 1 yıl korunmasız ilişkiye rağmen gebe kalamayan çiftlerde kısırlık problemi söz konusu olabilir. Bu problemin araştırılmasında ilk aşama, erkekte sperm analizi, kadında hormon tetkikleri ve rahim filmidir. Bu tetkiklerin hepsinin normal çıktığı ve altta yatan bir problemin bulunamadığı genç hastalarda aşılama ilk uygulama olmalı.
Aşılama spermleri, kadın üreme sistemi içine, cinsel ilişki dışında herhangi bir yöntemle bırakma işlemidir. Aşılamada uygulanan sperm yıkaması etkiyi artırır. Yıkanmış yani bir takım kimyasal maddeler ile muamele edilmiş meni yine özel kanüller ve enjektörler yardımıyla direkt olarak rahim içine verilir.
Aşılama Kimlere Uygulanır
- Sperm sayı ve hareketliliği yetersiz olan hastalar
- Ereksiyon (Penisin sertleşmesi) bozuklukları
- Retrogad ejekülasyon (boşalmanın penis ağzı yerine zıt yönde idrar kesesi içine olması)
- Kadın hastaların sperm hücrelerine zarar veren antikorlara sahip olması
- Orta seviyede endometriosis olan hastalar
- Sebebi açıklanamayan kısırlık yaşamakta olan hastalar
Aşılamanın uygulanabilmesi için, hastanın tüplerinden en az bir tanesinin açık olması, sperm hücrelerinin sayı, hareket ve morfolojisinin (normal görünümlü sperm yüzdesi) de aşılama yapılabilecek sınırlar dahilinde olması gerekmektedir.
Aşılama İçin Hazırlık Dönemi
Aşılama döneminde, yumurtalıkların uyarılması amacıyla dışarıdan ilaç verilmektedir. Bu verilen ilaçların hedefi yumurtalıklarda sağlıklı bir şekilde follikül ( içinde yumurta hücresi bulunduran yapı) gelişimini sağlamaktır.
Yumurta Gelişimi Takibi
Ultrasonografi ve hormon analizi ile yumurta gelişimi takip edilmektedir. USG de denilen ultrasonografi, yumurta hücresinin boyutlarını takip etmeye yardımcı olur. Bu boyut takibi tedavi için çok önemlidir, çünkü follikül büyüklüğü 17-18 mm civarına geldiğinde, çatlamaya hazır hale gelmiş demektir. Hormon analizinde ise östrojen ve LH hormonlarının ölçümleri yapılmaktadır. Östrojen hormonunun artması, sağlıklı bir follikül gelişimini göstermektedir. LH hormonu ise yumurtlama döneminde ani bir yükselme göstererek follikülün çatlamasına ve yumurta hücresinin serbestleşmesine sebep olmaktadır. Serbestleşen yumurta hücresi tüplere geçtikten sonra sperm hücresi tarafından döllenir. LH hormonundaki beklenmeyen bir yükseliş yumurtanın erken çatlamasına ve aşılama işleminin yapılamamasına sebep olabileceğinden bu ölçümler takipte çok büyük önem taşımaktadır.
Takip Sıklığı
Hasta adetin 3-5. günleri ilaçları kullanmaya başlar. 8-9. günler USG ve hormon tahlillerine başlanarak doz ayarlaması yapılır ve bundan sonra gün aşırı takibe devam edilir.
Yumurtalama Zamanı Nasıl Belirlenir?
Follikül büyüklüğü USG’de 18-20 mm ye ulaştığında, hCG hormonunun dışarıdan iğne yardımıyla verilmesiyle çatlatılır. Bu hormon follikülün çatlamasını ve yumurta hücresinin serbestleşmesini sağlamaktadır.
- Yumurtlama dönemine yakın zamanlarda ağrı kesiciler çok gerekmedikçe kullanılmamalıdır. Birçok ağrı kesici yumurtlamayı olumsuz yönde etkiler.
Aşılama Zamanı
Aşılama günü erkekten alınan sperm numunesi bir dizi işlemden geçirilip, yumurta hücresini dölleme ihtimali en yüksek olan sperm hücreleri ayrılarak kateter adı verilen plastik bir kanül yardımıyla rahim içerisine enjekte edilmektedir.
- Aşılama anestezi gerektirmeyen ve ağrısız bir işlemdir.
- Ortalama 10 ile 15 dakika arasında sürer.
Aşılama Başarı Oranları Nedir?
Aşılama tedavisinin başarı şansı, tedavi başına %15-20 civarındandır. Eğer erkek partnerin sperm sayısı normal sınırlar içerisindeyse ve kadının tüpleri sağlıklı ise bu şans bir yıl içerisinde birkaç denemeden sonra %50 civarına kadar ulaşabilir. Ortalama olarak 3-4 aşılama siklusu denendikten sonra başarılı olunamazsa IVF (tüp bebek) tedavisi tavsiye edilmektedir.